VARLIK VE HİÇLİK-JEAN PAUL SARTRE

 

“İnsan bazen özgür, bazen köle olamaz; insan, her zaman ya tam özgürdür, ya da değildir.”
Jean-Paul Sartre

Varlık ve Hiçlik / Fenomenolojik Ontoloji Denemesi (L’être et le néant / Essai d’ontologie phénoménologique, 1943), hiç şüphesiz Jean-Paul Sartre’ın “başyapıtı”dır. Sadece Fransız felsefesi açısından değil genel olarak felsefe tarihi açısından da son büyük ontoloji denemesini temsil eder. Dolayısıyla önemini ve güncelliğini hâlâ korumaktadır ve hiç şüphesiz daha uzun yıllar korumaya devam edecektir. Çünkü, insan, ilk defa bu yapıtta, özgür olmaya “mahkum” edilmiştir…

“Jean-Paul Sartre’nin sadece bir kaç ay içinde kaleme aldığı ancak pek çok felsefeci tarafından yüzyılın eseri olarak nitelenen ama bir türlü dilimize çevrilmesi başarılamayan “Varlık ve Hiçlik” adlı eseri ilk kez Türkçe’ye kazandırıldı.

Eserin bugüne dek neden Türkçe’ye kazandırılmadığı felsefeciler arasındaki en popüler tartışmalar arasındaydı. Bu yüzden yayıncı isimlerden Ahmet Öz, profesyonel felsefecilere şunları söyleme ihtiyacı hissediyor. “Felsefenin ‘profesyonellerine’ seslenmek istiyorum: Elinizdeki kitap, dilimizde, Türkçede varolmayan bir şeyi varlığa getirerek, ?var?ederek kendini eleştirel okumaya sunmaktadır. Ama unutulmaması gereken bir şey var, bu çeviri dolayısıyla, bugüne değin hep yapılageldiği gibi artık kimsenin Varlık ve Hiçlik?in Türkçeye çevrilmemiş olmasından şikayet edip durmasına, atalet ve tembellik içinde oturmasına da imkân kalmadı. Hic Rhodus, hic salta!”
Eserin bu kadar geç Türkçe’ye kazandırılmasındaki en büyük etken hiç şüphesiz ki çoğu Satre’nin kendi icadı olan kavramların Türkçeleştirilmesinde yaşanan zorluktu. Daha önce bir kaç yayınevinin çeviri için girişim başlattığı ancak yayınlayamadığı eser, Turhan Ilgaz ve Gaye Çankaya Esen tarafından yıllar süren yorucu bir çalışma sonucu Fenomenolojik Ontoloji Denemesi alt başlığı ile Varlık ve Hiçlik adıyla Türkçe’ye kazandırıldı.
Kitabın metni, elden geldiğince orijinaline sadık kalınarak düzenlenmiş. Gerekli görülen yerlerde kimi açıklayıcı ve hatırlatıcı notlar yer alıyor. Çevirmenlerin gerekli gördüğü notlar, metin içinde yıldız işaretli dipnotlar ve köşeli parantezle verilen ekler olarak sunulmuş. Kullanılan kavramların Fransızca orijinalleri de, yine gerekli görülen yerlerde, köşeli parantezle gösterilmiş.
Bütün bu hassasiyete rağmen Satre’nin kendi keşfi olan orijinal kavramların da daha net ifade edilemesi için okuru kavramların kullanımları konusunda bilgilendirebilmek amacıyla kitabın sonuna bir de sözlük eklenmiş.

kaynak:https://www.insanokur.org/varlik-ve-hiclik-jean-paul-sartre/